BLUE Architecture of UN Peacekeeping Missions van architect onderzoeker Malkit Shoshan is de omvangrijke papieren neerslag van zo’n vijftien jaar onderzoek naar de sociale, economische, ecologische en fysieke impact van de VN-kampementen op gemeenschappen in conflictgebieden. De lessen die geleerd moeten worden.
Door de oorlog in Oekraïne neemt de aandacht voor conflicten verder van huis snel af. Eén van die vergeten conflicten speelt zich af in het noorden van Mali, waar sinds 2012 Toeareg vechten voor meer autonomie – in eerste instantie met, maar later tegen Islamistische milities die strijden voor invoering van de Sharia in Mali. Hoewel de term vergeten hier niet helemaal op zijn plaats is: veel aandacht voor deze zich voortslepende crisis is er in het Westen nooit geweest. Voor zover er wel aandacht was, ging die meer uit naar het wel en wee van de vredesoldaten die de Verenigde Naties uitzond in het kader van de United Nations Multidimensional Integrated Stabilization Mission in Mali (MINUSMA) dan naar het lot van de lokale bevolking. Het gebrek aan aandacht voor de impact van dit soort missies voor de mensen die er wonen, laat zich makkelijk verklaren door de geografische, culturele en psychologische afstand, en door de ondoorzichtigheid van het conflict ter plaatse – vaak weggezet als ‘stammentwist.’ Tegelijkertijd vormde deelname aan dit soort peace support operations in vaak verre conflictgebieden sinds de koude oorlog tot de Russische inval in Oekraïne een belangrijke bestaansreden van veel westerse krijgsmachten.
Een uitzondering op de relatieve stilte rondom deze brandhaarden en het werk dat de VN daar doet, vormt het project BLUE van Foundation for Achieving Seamless Territory (ofwel FAST) van oprichter en drijvende kracht Malkit Shoshan. Eerder besteedde Archined al aandacht aan de tentoonstelling BLUE in het Nederlandse paviljoen tijdens de Architectuur Biënnale van 2016 en Shoshan’s lezing in datzelfde jaar in het Nieuwe Instituut over haar bezoek aan Kamp Castor in Mali, een bezoek dat de opmaat vormde voor een casestudy naar het VN-kamp binnen BLUE.
En nu ligt daar het boek BLUE Architecture of UN Peacekeeping Missions, de omvangrijke papieren neerslag van zo’n vijftien jaar onderzoek naar de invloed van VN-missies op gemeenschappen in conflictgebieden. Daarbij gaat het Shoshan, wiens naam op het titelblad staat en die veruit de meeste bijdragen schreef, vooral om de sociale, economische, ecologische en fysieke impact van de VN-kampementen. Wereldwijd zijn er momenteel ruim 80.000 blauwhelmen uitgezonden – en die hebben allemaal vervoer, voeding en huisvesting nodig. Shoshan richt zich minder op eventuele negatieve impact (zoals bijvoorbeeld milieuvervuiling, corruptie of seksueel misbruik door peacekeepers) dan op het gebrek aan positieve impact, op de gemiste kansen; lokale gemeenschappen profiteren nauwelijks van de aanwezigheid van al dat VN-personeel in hun streek. Dit staat haaks op de doelstellingen van dit soort missies, die zich al lang niet meer beperken tot het uit elkaar houden van strijdende partijen door er tussenin te gaan staan. Het politieke proces ondersteunen, de rechtstaat versterken, onderwijs en gezondheidszorg verbeteren zijn óók doelen.
